Sunday, April 28, 2024

mulang "Tula para sa Lupa" ni Mahmoud Darwish

 

Ang makatang Palestino na si Mahmoud Darwish (1941-2008). Larawan mula sa https://www.dailysabah.com/arts/portrait/mahmoud-darwish-poet-of-palestinian-resistance

mulang Tula para sa Lupa
Mahmoud Darwish
 
Ako ang saksi sa masaker
Ako ang biktima ng mapa
Ako ang anak ng madaling maunawaang talumpati
Nakita kong lumipad ang mga bato
Nakita kong naging sandata ang mga patak ng hamog
Nang malakas nilang ikandado ang pinto ng aking puso
Nang itindig nila ang mga barikada
Nang ipatupad nila ang kรกrpiyรณ sa aking loob
Naging eskinita ang aking puso
Naging dampa ang aking mga tadyang
Ngunit namumuko ang mga karnesyon
Ang mga karnesyon ay namumuko
 
 
 
 
28 Abril 2024
Salin sa Filipino ni Louise Vincent B. Amante
batay sa saling Ingles nina Sarah Maguire kasama si Sabry Hafez mulang Arabe

Thursday, February 29, 2024

Hanggang sa Huli, "Free Palestine!" ang Kanyang Sigaw

Larawan mula sa artikulong "US Air Force's Aaron Bushnell pictured as he dies after setting himself on fire at Israeli Embassy" <https://www.mirror.co.uk/news/us-news/air-forces-aaron-bushnell-pictured-32217370>

Hanggang sa Huli, "Free Palestine!" ang Kanyang Sigaw
ni Louise Vincent B. Amante

A US airman has died after setting himself on fire in front of the Israeli
embassy in Washington DC on Sunday, shouting "free Palestine".

Aaron Bushnell, 25, was taken to hospital after Secret Service officers
extinguished the flames.

- "Aaron Bushnell: US airman dies after setting himself
on fire outside Israeli embassy in Washington",
BBC News <
https://www.bbc.com/news/world-us-canada-68405119> 

Balisa ang kanyang mukha. Walang hinto siyang lumakad patungong embahada ng Israel
sa Washington, D.C.

Isa siyang sundalo ng U.S. Air Force. Pamilyar siya sa utos na “Obey first before you complain.”

Pero ngayong araw na ito ng Linggo, 25 Pebrero, higit pa sa pagrereklamo ang kanyang ginawa. Gamit ang kanyang cellphone, nag-livestream siya, via Twitch.

Aniya, hindi na siya magiging “complicit in genocide” at ngayo'y gagawa ng isang “extreme act of protest.” Pero kung ihahambing sa dinaranas ng mga taga-Palestina, ay “not extreme at all.”

Isinandal niya ang cellphone sa ibaba ng bakod. Lumayo rito at sinuot ang kanyang beret. Inayos ang tindig. Binuhusan ang sarili ng likido na nasa tumbler. Itinapon ito.

“Hi, Sir, can I help you?” tanong sa kanya ng guwardiya ng embahada.

Gamit ang lighter, sinindihan ang sarili. “Free Palestine! Free Palestine!”





29 Pebrero 2024
Lungsod Pasig

Tuesday, September 19, 2023

Hindi pamamaalam ang paglisan

Hindi pamamaalam ang paglisan
Hindi pamamaalam ang paglisan.
Iyan ang aking natatandaan
mula pa nang iwan ako ng aking alaala.
Sumakay ito ng bangka,
sinagupa ang mararahas na alon,
nakarating sa papalubog na araw,
namahinga sa piling ng kaylamig na gabi.
Ako naman, pabiling-biling
sa higaan, nakapagkit ang mga mata
sa kumukurap na kisame.
Isang araw, tinungo ko ang dagat.
Bumabati ang mga unang silahis
ng umaahong araw.
Humahalik sa mga paa
ko ang mabibining alon ng aking anino.
 

09/19/2012

Monday, August 21, 2023

Mga Diona Alay kay Supremo 3 (Tulaan sa Facebook 2013 ng LIRA)

Mga Diona Alay kay Supremo 3 (Tulaan sa Facebook 2013 ng LIRA)
*Naisalba mulang Facebook Notes. Isang feature ng Facebook na itinigil noong Oktubre 2020
5. Gulok
sa hurno ipinasok
bakal na galing bundok;
sagisag na pantubos.
 
8/21/2013
 
6. Sunog
 
Nagsimula sa tuldok
na diklap; pagkatapos,
kolonyalismo'y tupok.
 
09/03/2013
 
7. Yapak
 
Paa mo'y nakalapat
Sa lupa; mga yapak
mo'y daanan kong payak.
 
09/08/2013
 
8. Istratehiyang Katipunero
 
Ang pagtaas ng gulok
at pagsigaw ng "Sugod",
pinag-isipang bug-os.
 
09/10/2013

Sunday, February 26, 2023

"Ating mga Martir" ni Alice Walker

Larawan mula sa https://ffrf.org/ftod-cr/item/14196-alice-walker

Ating mga Martir
ni Alice Walker

Kapag ang taumbayan
ay nagwagi
maliit man
o malaki
di ka ba nagtataka
kung nasaan kaya
ang mga martir?
Silang inalay
ang sarili
upang mabuhay
ang isang bagay na walang nakaaalam
bagaman higit na matimbang
kaysa kanilang dugo.
Nais kong isiping
umaaligid sila sa itaas natin
saanmang nagtitipon tayo
upang manangis at magalak;
ngumiti at humalakhak,
katunaya’y umaapir pa nga
sa tuwa.
Natuyo na’ng kanilang dugo
at naging mga talulot ng rosas.
Hindi lamang luha 
ang dumadaloy sa iyong pisngi
kundi ang mga ito.
Hindi nanghihinayang ang mga martir
sa kanilang mga ginampanan 
nang gampanan ang mga ito.
Kahanga-hanga ring
hindi sila sumimangot.
Napakamahiwagang
nananatili silang
sa itaas natin
katabi natin
nasasaatin;
paanong naging mga sinag sila
ng bukang-liwayway
at maipagmamalaki.

Salin sa Filipino ni Louise Vincent B. Amante
26 Pebrero 2022

Sunday, October 23, 2022

Noong unang panahon

Mahal, aking tinaga
Ang halimaw. Hindi na siya
Makauumang ng sandata.
Sinunod ko ang pasya’t
 
Habilin ng mumbaki:
“Pagdating ng lansa ng gabi,
Huwag isipin ang sarili.
Karuwaga’y iwaksi.”
 
Pagdilat ng liwanag,
Nasa kahon na’ng walang pitlag
Na mutya ng kaaway. Bakas
Nito’y wala nang dahas.
 
Narito, aking mahal
Pangako ko’y di binitiwan.
Mula sa kabilang barangay:
Ang ulo ng kaaway.
 
10/15/2010

Wednesday, June 1, 2022

๐—ฅ๐—ฒ๐˜ƒ๐—ผ๐—น๐˜‚๐˜๐—ถ๐—ผ๐—ป ๐—ถ๐—ป ๐˜๐—ต๐—ฒ ๐—”๐—ถ๐—ฟ: ๐—•๐—ผ๐—ฏ ๐——๐˜†๐—น๐—ฎ๐—ป@๐Ÿด๐Ÿญ ๐—ฃ๐—ต๐—ถ๐—น๐—ถ๐—ฝ๐—ฝ๐—ถ๐—ป๐—ฒ ๐—–๐—ผ๐—ป๐˜ƒ๐—ฒ๐—ป๐˜๐—ถ๐—ผ๐—ป ๐Ÿฎ๐Ÿฌ๐Ÿฎ๐Ÿฎ






๐—ฅ๐—ฒ๐˜ƒ๐—ผ๐—น๐˜‚๐˜๐—ถ๐—ผ๐—ป ๐—ถ๐—ป ๐˜๐—ต๐—ฒ ๐—”๐—ถ๐—ฟ: ๐—•๐—ผ๐—ฏ ๐——๐˜†๐—น๐—ฎ๐—ป@๐Ÿด๐Ÿญ ๐—ฃ๐—ต๐—ถ๐—น๐—ถ๐—ฝ๐—ฝ๐—ถ๐—ป๐—ฒ ๐—–๐—ผ๐—ป๐˜ƒ๐—ฒ๐—ป๐˜๐—ถ๐—ผ๐—ป ๐Ÿฎ๐Ÿฌ๐Ÿฎ๐Ÿฎ

Mayo 24, Martes. Muli naming idinaos ni Abet Umil ang ikalawang Bob Dylan Philippine Convention ngayong taon via Zoom. Kaiba sa biglaang Zoom meeting noong isang taon, pinili naming magkaroon ng daloy ang naging kombensyon. Nagpulong kami ng dalawang beses via Facebook Messenger call para sa programa at nag-tech check noong gabi ng Mayo 23.

Tumugon agad sa imbitasyon sina Boy Dominguez at Von Datuin na dadalo. Si Von pa nga ang nag-suggest na tawaging “Blood on the Ballots” ang convention, galing sa Dylan album na ๐‘ฉ๐’๐’๐’๐’… ๐’๐’ ๐’•๐’‰๐’† ๐‘ป๐’“๐’‚๐’„๐’Œ๐’”. Umaga naman ng Mayo 23, pinatugtog ko sa Spotify ang naturang album. “Tangled Up in Blue” agad dahil ito ang first track. ๐‘‡โ„Ž๐‘’๐‘Ÿ๐‘’ ๐‘ค๐‘Ž๐‘  ๐‘š๐‘ข๐‘ ๐‘–๐‘ ๐‘–๐‘› ๐‘กโ„Ž๐‘’ ๐‘๐‘Ž๐‘“๐‘’́๐‘  ๐‘Ž๐‘ก ๐‘›๐‘–๐‘”โ„Ž๐‘ก/๐ด๐‘›๐‘‘ ๐‘Ÿ๐‘’๐‘ฃ๐‘œ๐‘™๐‘ข๐‘ก๐‘–๐‘œ๐‘› ๐‘–๐‘› ๐‘กโ„Ž๐‘’ ๐‘Ž๐‘–๐‘Ÿ . . . Lightbulb moment! May pamagat na ang convention! 

Sayang at di nakadalo ang ilang inimbita gaya nina Mike Garcia, Fidel Rillo, Angelo Garcia, at Arnel Moje. First time namang dumalo sina Sir Bong Ramilo at Aya Jallorina. Nasa kalagitnaan na nang nakadalo sina Sir Joseph Purugganan at Lito Guarin.

Naka-log in na ako ng 7:30PM para mag-share screen at magpatugtog ng ilang Dylan performances habang naghihintay ang mga inimbitahan sa Dylan convention. Suhestiyon ni Abet na i-record ang Zoom meeting para may documentation na. Naka-set na mula 8 hanggang 11PM ang convention para marami-raming mapag-usapan. Nagkumustahan muna kami at ipinakilala ang mga sarili paano na-introduce sa mga kanta ni Dylan. Kinuwento ko na dahil sa pelikulang ๐‘ฐ’๐’Ž ๐‘ต๐’๐’• ๐‘ป๐’‰๐’†๐’“๐’† ni Todd Haynes na niregalo sa akin ng kaibigan kong si Adriano Jacinto Jr. na nasa Canada ngayon kaya ako na-hook kay Dylan.

Maitatanong: Ano ba ang silbi ni Dylan sa mga Pilipino? Siyempre, wala. Pero may madudukal sa kanyang mga kanta na pwedeng magamit bilang inspirasyon sa paglikha ng sining, sa pakikibaka sa buhay.

Bilang panimula, nag-present screen ako ng slide show na ginawa ko via Canva na nagpapakita ng ilang highlights sa buhay at musika ni Dylan. Ang pagiging Woody Guthrie fan niya at paggaya sa kanyang idolo, paglikha ng mga orihinal na awitin gamit ang folk song structures, ang “pagtatraydor” niya sa folk para maging rock star, pagbabad niya sa Americana kasama ang The Band, pagbuo niya ng Rolling Thunder Revue kasabay ng mga sigalot sa politika at lipunang Estados Unidos, born again Christian phase sa huling taon ng dekada 1970 hanggang mga unang taon ng dekada 1980, tagtuyot ng creativity niya sa halos buong dekada 1980, pagbabalik ng kanyang creative juices noong 1989 na nagresulta sa album na ๐‘ถ๐’‰ ๐‘ด๐’†๐’“๐’„๐’š, una niyang Grammy Award noong 1998 dahil sa album na ๐‘ป๐’Š๐’Ž๐’† ๐‘ถ๐’–๐’• ๐’๐’‡ ๐‘ด๐’Š๐’๐’… na lumabas nang nakaraang taon, at ang paggawad sa kanya ng Nobel Prize for Literature noong 2016. 

Para magpatuloy ang diskusyon, pinatugtog ko ang isang performance noong 1965 ni Dylan ng “It’s All Right, Ma (I’m Only Bleeding).” Ang haba ng kanta! Sabi nga ni Sir Bong, nanalo si Dylan sa Nobel hindi dahil sa music pero dahil sa poetic lyrics. May quote pa siya galing kay Dylan na sinipi ni Paul Zollo sa inedit niyang aklat na Songwriters on Songwriting: "The world doesn't need any more songs.... As a matter of fact, if nobody wrote any songs from this day on, the world ain't gonna suffer for it. Nobody cares. There's enough songs for people to listen to, if they want to listen to songs. For every man, woman and child on earth, they could be sent, probably, each of them, a hundred records, and never be repeated. There's enough songs. Unless someone's gonna come along with a pure heart and has something to say. That's a different story." 

Di lang kami napako kay Dylan. Nabanggit din sa usapan sina Joni Mitchell at Joan Baez, Beatles at Pink Floyd, pati ang mga kontemporanyong sina Adele, Taylor Swift, at maging ang Korean group na BTS. Kanya-kanyang persona sa bawat panahon. Pero si Dylan, may iba-ibang persona mula noon hanggang ngayon. Sabi nga niya sa isang press interview noong 1985, “I am Bob Dylan when I want to be Bob Dylan. Most of the time, I am me.” Pinatugtog ko ang isa sa mga kanta ni Dylan sa pinakahuli niyang album na ๐‘น๐’๐’–๐’ˆ๐’‰ ๐’‚๐’๐’… ๐‘น๐’๐’˜๐’…๐’š ๐‘พ๐’‚๐’š๐’” na lumabas noong 2020, ang “False Prophet.” Nabanggit ni Abet ang consistency ni Dylan pagdating sa lyrics mula noon hanggang ngayon lalo na sa mga linyang “I ain’t no false prophet - I’m nobody’s bride/Can’t remember when I was born and I forgot when I died.

Dahil may nakasukbit na silindro at hawak na gitara si Boy D, pinatugtog at pinakanta namin siya. Pinili niyang awitin ang “Girl from the Northern Country.” Isang magandang rendisyon! Ikinuwento niyang minsang para din siyang si Bob Dylan pero sa painting niya nilalabas. Kantyaw ni Biboy Delotavo, isa ring pintor: “Bob Dylan nga. Walang kasing chorus.” Kaya pala binansagan niyang Dadaism ang sarili niyang mga pinta. Madada kasi.

Pero kailangan natin ang mga tungkol sa dinaanan ni Dylan, madada man siya o minsan ay hindi. Sabi nga ni Sir Bong, “We come along with a pure heart with what we have to say. Lalo na sa panahong ito nang may mga nagtatangkang burahin ang kasaysayan.” 

Natapos ang gabi sa maikli at madamdaming rendisyon ni Von ng “Buckets of Rain” ni Dylan.